Copyright © 2020
Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście
Wszelkie prawa zastrzeżone
ul. Bytomska 7
70-603 Szczecin
Prowadzone przez Biuro ds. Odrzańskiej Drogi Wodnej analizy, prace badawcze i koncepcyjne, mające na celu określenie działań niezbędnych dla dostosowania Odrzańskiej Drogi Wodnej do klasy żeglowności Va, wymagały przeprowadzenia analiz hydrologicznych i badań modelowych, określających maksymalne poziomy wód żeglownych, które według założeń miałyby zostać zastosowane w warunkach eksploatacji zmodernizowanej drogi wodnej.
Wyniki przeprowadzonych badań i obliczeń - z różnych opracowań oraz okresów - skonsolidowano i zestawiono w opracowaniu "Wyznaczenie profilu WWŻ na Odrze od Brzegu Dolnego do Szczecina po planowanej modernizacji do klasy Va".
W opracowaniu przedstawiono:
Profil podłużny najwyższej wody żeglownej (WWŻ) w warunkach zabudowy Odrzańskiej Drogi Wodnej stopniami wodnymi, zgodnie ze wstępnymi wariantami modernizacji ODW [link] wypracowanymi po konsultacjach samorządowych w 2017 i 2018 r. – dla Odry swobodnie płynącej do ujścia rzeki Nysa Łużycka oraz dla Odry granicznej.
Zaktualizowany profil podłużny najwyższej wody żeglownej, będący wynikiem doprecyzowania proponowanych wstępnie warunków zabudowy Odrzańskiej Drogi Wodnej w drodze kolejnych analiz i opracowań zrealizowanych przez Biuro ds. ODW lub na jego zlecenie. W ramach tych działań dokonano weryfikacji, a następnie zmian w lokalizacji niektórych planowanych stopni wodnych. Zmiany te miały bezpośredni wpływ na profil WWŻ, który z tego powodu został zaktualizowany w drodze ponownych obliczeń na numerycznych modelach hydrodynamicznych.
Wyniki obliczeń, składające się na profil WWŻ od Brzegu Dolnego do Szczecina, zostały przedstawione w formie tabelarycznej, w podziale na 5 odcinków:
Odcinek: Brzeg Dolny (km. 281.6) – Ścinawa (km. 330.9).
Odcinek: Ścinawa (km. 330.9) – ujście rzeki Czarna Struga (km. 433.0).
Odcinek: ujście rzeki Czarna Struga (km. 433,0) – ujście rzeki Nysa Łużycka (km. 542.4).
Odcinek: ujście rzeki Nysa Łużycka (km. 542.4) – Ognica (km. 697.0).
Odcinek: Ognica (km. 697.0) – Szczecin.
Warunki planowanego dostosowania drogi wodnej do klasy Va zostały określone głównie we Wstępnej Koncepcji Przestrzenno -Technicznej dla Odry swobodnie płynącej (WKPT) [link], w ramach której przewiduje się budowę 25 stopni wodnych o niskim piętrzeniu i modernizację szlaku żeglownego.
Podstawę metodyczną wyznaczenia profilu WWŻ stanowi Metodyka WWŻ [link], pozwalająca na określenie rzędnej zwierciadła wody odpowiadającej najwyższej wodzie żeglownej w dowolnym przekroju poprzecznym Odrzańskiej Drogi Wodnej po jej modernizacji. Metodyka WWŻ opisuje sposób wyznaczenia najwyższych przepływów żeglownych (Qmaxż) i najwyższych stanów żeglownych (Hmaxż), które stanowiły podstawę dla określenia profilu WWŻ dla całego rozpatrywanego odcinka ODW.
Profil WWŻ na Odrze od Brzegu Dolnego do ostatniego planowanego stopnia w Bielinku wyznaczany był na podstawie obliczeń przeprowadzanych na numerycznych modelach hydrodynamicznych, przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB – Oddział we Wrocławiu (odcinek Brzeg Dolny – ujście Nysy Łużyckiej) oraz przez Biuro ds. Odrzańskiej Drogi Wodnej ZMPSiŚ (odcinek graniczny rzeki Odry). Z uwagi na harmonogram prac, w obliczeniach modelowych uwzględniono ostateczną dla przygotowywanego projektu Programu Rozwoju Odrzańskiej Drogi Wodnej lokalizację planowanych stopni wodnych, bez uwzględnienia zmian na szlaku żeglownym wynikających z pozostałych działań przewidzianych w ramach WKPT. Działania te (budowa przekopów, korekta łuków, prace ziemne i bagrownicze, modernizacja obwałowań itp.) spowodują zmiany w geometrii i topologii koryta rzeki Odry, stąd koniecznym jest uwzględnienie ich także w modelowaniu.
Stany wody w sieci rzecznej dolnej Odry, poniżej ostatniego planowanego stopnia wodnego w Bielinku, kształtowane są głównie stanem morza i Zalewu Szczecińskiego, przez co w obszarze tym brak jest korelacji pomiędzy stanem wody a przepływem. Zgodnie z Metodyką WWŻ profil najwyższej wody żeglownej (WWŻ) wyznaczany był zatem na bazie analizy najwyższych stanów żeglownych Hmaxż.
Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście - Biuro ds. Odrzańskiej Drogi Wodnej.
Autorzy: Dybkowska-Stefek D., Zakrzewski B., Kolanda Ł., Relisko-Rybak J., 2020