Copyright © 2020

Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście

Wszelkie prawa zastrzeżone

odw@port.szczecin.pl +48 91 43 08 222

Skontaktuj się z nami

ul. Bytomska 7

70-603 Szczecin 

Odwiedź nas

W ramach prac przygotowawczych dla opracowania wstępnej koncepcji technicznej budowy Kanału Śląskiego dokonana została analiza i ocena wielkości zasobów wodnych dostępnych w rzekach w sąsiedztwie planowanej trasy tego kanału. Analizy były realizowane w dwóch etapach. W etapie I scharakteryzowano warunki klimatyczne i hydrologiczne otoczenia Kanału Śląskiego. Opracowanie bilansu wodnogospodarczego wraz z budową niezbędnych modeli stanowiły II etap badań [link].

Warunki klimatyczne scharakteryzowano na podstawie danych ze stacji synoptycznej Racibórz-Studzienna, którą wytypowano jako reprezentatywną dla analizowanego terenu. Dodatkowo uwzględniono 8 posterunków opadowych, położonych w badanym obszarze. Analizę warunków hydrologicznych przeprowadzono dla wybranych przekrojów wodowskazowych Odry (2 wodowskazy) i Wisły (4 wodowskazy), położonych w sąsiedztwie początku i końca planowanej trasy Kanału. Scharakteryzowano również rzeki, które mogą stanowić potencjalne źródło wody do zaopatrzenia Kanału – Bierawkę (2 wodowskazy), Rudę (4 wodowskazy), Gostynię (2 wodowskazy) i Pszczynkę (2 wodowskazy). Uwzględniono także Sołę (wodowskaz Oświęcim), która może być dodatkowym źródłem wody dla odcinka Kanału w dorzeczu Wisły. Łącznie 17 wodowskazów.

Źródłem danych o parametrach meteorologicznych i przepływach rzek, wykorzystanych w analizach, są informacje zbierane i przetwarzane przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną, którymi rozporządza IMGW-PIB. Wykorzystano dane z krokiem dobowym, na podstawie których obliczano charakterystyki miesięczne, roczne i wieloletnie. Dla potrzeb analiz opracowano programy komputerowe w postaci skoroszytów MS Excel z uruchomioną funkcją obsługi makr Visual Basic Application. Charakterystykę warunków klimatycznych przeprowadzono w układzie lat kalendarzowych dla wieloleci 1980-2017 i 1991-2017, na podstawie następujących parametrów meteorologicznych (stacja Racibórz-Studzienna): temperatura powietrza, opad atmosferyczny oraz usłonecznienie, prędkość wiatru, wilgotność względna (na bazie których obliczono ciągi parowania ze swobodnej powierzchni wody, ewapotranspiracji wskaźnikowej oraz klimatycznego niedoboru opadów). Analizy opadu atmosferycznego przeprowadzono również dla 8 posterunków opadowych zlokalizowanych w zlewniach Bierawki, Rudy, Gostyni i Pszczynki.

Poniżej przedstawiono przykładowe wykresy zmienności parametrów meteorologicznych dla stacji Racibórz-Studzienna w wieloleciu 1980-2017 oraz zmienność rocznej sumy opadów w tym wieloleciu dla wszystkich analizowanych stacji opadowych.

Powyżej: Roczne sumy opadu w wieloleciu 1980-2017 (Kolorami niebiesko-fioletowymi zaznaczono stacje z dorzecza Odry, kolorami czerwono-pomarańczowymi – z dorzecza Wisły).

Analizy hydrologiczne przeprowadzono dla dwóch okresów wieloletnich (lata hydrologiczne): 1981-2017 − który stanowi najdłuższe wielolecie synchronicznych obserwacji w większości wodowskazów na wybranych rzekach oraz 1992-2017 − który pokrywa się z wieloleciem przyjętym do opracowania Planu przeciwdziałania skutkom suszy. Zakres obliczeń dla każdego wodowskazu obejmował:

• przepływy charakterystyczne główne I i II rzędu (minimum, średnią i maksimum w roku: NQ, SQ, WQ; najmniejszy, średni i największy z rocznych minimów, średnich i maksimów: NNQ, SNQ, WNQ, NSQ, SSQ, WSQ, NWQ, SWQ, WWQ) oraz odpowiadające im odpływy jednostkowe,

• przepływy charakterystyczne I i II rzędu w poszczególnych miesiącach roku: NQm, SQm, WQm; NNQm, SNQm, WNQm, NSQm, SSQm, WSQm, NWQm, SWQm, WWQm,

• przepływy gwarantowane o określonych gwarancjach występowania wraz z przepływami wyższymi (Q98, Q95, Q90, Q85, Q80, Q75, Q70, Q50, Q30, Q25, Q20, Q15, Q10, Q5, Q2) w poszczególnych latach i w wieloleciu,

• wielkości przepływów nienaruszalnych wg uproszczonej metody Kostrzewy i przepływów środowiskowych wg metody KZGW (Ustalenie metody szacowania przepływów środowiskowych w Polsce. Etap II – Raport końcowy, Warszawa 2015),

• zasoby dyspozycyjne zwrotne o określonej gwarancji występowania wraz z wyższymi dla przepływów nienaruszalnych określonych zgodnie z metodą Kostrzewy i przepływów środowiskowych wg metody KZGW.

Poniżej, jako przykładowe zaprezentowano wyniki obliczeń dla przekroju wodowskazowego Ruda Kozielska na rzece Ruda (wielolecie 1992-2017).

Ruda w przekroju Ruda Kozielska - wybrane przepływy charakterystyczne i gwarantowane miesięczne oraz przepływy nienaruszalne i środowiskowe.

Ruda w przekroju Ruda Kozielska − zasoby dyspozycyjne zwrotne o określonych gwarancjach przy przepływach nienaruszalnych (a.) i środowiskowych (b.).

Wykonawca:

Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście - Biuro ds. Odrzańskiej Drogi Wodnej.

Autorzy: Pusłowska-Tyszewska D. (Ekspert współpracujący z Biurem ds. ODW), Dybkowska-Stefek D., Relisko-Rybak J. 2019